To a Friend

It’s funny, but there are nights that it’s seems like yesterday I was seventeen.

To a friend.

Παντελής ή Σηκιός

Έτσι που καθόμουν και αναλογιζόμουν τα χάλια του προηγούμενου ψαρέματός μου, βγήκε στην προφύλαξη οθόνης του υπολογιστή η παραπάνω φωτογραφία, από ένα παλαιότερο ψάρεμά μου.

Κάτι τέτοια κάνει ο Μεγάλος Γελωτοποιός και σκάω.

Εξαιρετικό ψάρι ο παντελής ή σηκιός όπως τον λένε στα νότια και στο ψάρεμα και στη γεύση. Μου είχε ‘πεί ένας παράκτιος στα Ρόδα ότι όταν πιάνονται στα δίχτα του παντελήδες δεν τους πουλάει αλλά τους πάει σπίτι επειδή δεν μπορεί να πιάσει την τιμή που τους αξίζει. Πιο καλά, σκεφτόμουν εγώ, να μείνει και κάτι για μας τους ερασιτέχνες.

Στο λιμάνι της Μηχανιώνας που τους ψάρευα, από κείθε και η φωτογραφία, τρώγανε με τέτοια όρεξη που οριζοντιώνανε το καλάμι στον ορθοστάτη του και φώναζαν ο Χρήστος κι η Χριστίνα, καλή τους ώρα, «τρέχα, τρέχα, Κοκόζηλα, πάει το καλάμι».     

Ο καλύτερος όμως τρόπος να τους ψαρέψεις δεν είναι με καλάμι μα με μια απλή πετονιά στο χέρι, χωρίς μολύβι και με μεγάλο αγκίστρι και μεγάλο δόλωμα. Από τα βράχια, αθόρυβα και χωρίς να πέφτει καθόλου φως στο νερό κάνει θραύση αυτή η μέθοδος σε παντελήδες, λαβράκια και σαργούς. Αυτό που λέμε ελεύθερο στα μέρη μου ή «κλέφτικο» όπως μου το είπε ένας συνάδελφος ηλεκτρονικά.

Πολύ καλό δόλωμα για τους παντελήδες είναι το μαύρο σκουλήκι, το «θηκαρήσιο» κατά την νοτιότερη. Δολώνουμε όλο το σκουλήκι περνώντας την ουρά πάνω στο παράμαλλο, προσέχουμε να μην τρυπήσουμε το κορμό του σκουληκιού και αφήνουμε το κεφάλι να εξέχει λίγο δίπλα στο αρπάδι του αγκιστριού για να κουνιέται «προκλητικά». Για να μπορέσουμε να δολώσουμε έτσι με ευκολία και χωρίς βελόνα χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε μακρύλαιμα αγκίστρια.

Το δε μακράν καλύτερο δόλωμα είναι τα γαριδάκια του λιμανιού.  Ο Palaemon elegans, το μικρό σχεδόν διάφανο γαριδάκι και ο Palaemon serratus, μεγαλύτερο και κοκκινωπό. Τον elegans θα τον βρούμε εύκολα στα φυκάκια, στα πλαϊνά των μόλων. Το βράδυ, ψάχνοντάς τον με το φακό, τα μάτια του φωσφορίζουν και διακρίνεται πολύ εύκολα. Με την απόχη μας που έχει σκληρή στεφάνη και ψιλό μάτι θα βγάλουμε γρήγορα αρκετά δολώματα για το ψάρεμά μας. Και τον serratous που είναι μεγαλύτερο και πιο κινητικό δόλωμα θα τον βρούμε και θα τον βγάλουμε εύκολα με την ίδια απόχη και από τα πλαϊνά και καλύτερα από τα βραχάκια των μόλων όπου συγκεντρώνονται τα περισσότερα κόκκινα γαριδάκια. Τα γαριδάκια τα δολώνουμε περνώντας το αγκίστρι από την άκρη της ουράς ώστε να κινούνται ελεύθερα και να προκαλούν τους θηρευτές τους. Αν είναι μικρά δολώνουμε δύο, περνώντας το πρώτο στον κορμό του αγκιστριού και το δεύτερο το δολώνουμε πάλι από την ουρά.

«Ανεπιθύμητα» αλιεύματα.

Ψαρεύοντας με γαριδάκι και ελεύθερο στους μόλους είναι μάλλον σίγουρο ότι θα τσιμπήσουν σουπιές, αν το δόλωμα ακουμπήσει στον βυθό.

Είναι επίσης πολύ πιθανό να τσιμπήσουν λαβράκια. Μπορεί να είναι μικροί «σουγιάδες» μπορεί όμως να είναι μεγάλα ψάρια. Συμφέρει να είμαστε προετοιμασμένοι με μεγάλα αγκίστρια, μεγάλο και κινητικό δόλωμα, επιμελημένους κόμπους και καλής ποιότητας πετονιές.    

Αρματωσιά με τον Swivel knot.

Swivel knot Flaper rig

Εύκολη αρματωσιά για surf casting, beach ledgering, καθετή, τσαπαρί αλλά και για συρτή και αρόδο με δύο η περισσότερα δολώματα σε διαφορετικά βάθη.

Δένεται γρήγορα, επί τόπου στην ακτή ή στην βάρκα, πάνω στην μάνα ή στο leader αν χρειαστεί, με στριφτάρι ή με κρίκο.

Ο κόμπος Swivel knot δεν ξεσέρνει ποτέ και διατηρεί σχεδόν στο ακέραιο την ονομαστική αντοχή της πετονιάς. Σε αρματωσιά casting βοηθά να βγαίνει πιο εύκολα το αγκίστρι από το κλιπ επειδή κρατά το στριφτάρι χωρίς μπόσικα σε σχεδόν ορθή γωνία με το leader.     

Bait clip

1. One Up Pennel rig  2. Two Down Cascade rig  3. Up and Over rig

Εφευρήματα του surf casting, τα πρωτοείδα το ΄89 στα Κανάρια, στις αρματωσιές δύο Βρετανών που ψάρευαν σε μια θάλασσα σκέτη κόλαση από τη ρεστία. Ούτε τότε τα συμπάθησα ούτε και τώρα, επειδή μου γεμίζουν τις αρματωσιές μέταλλα και άλλα μπιχλιμπίδια. Δυστυχώς όμως είναι απολύτως απαραίτητα για μακρινές ρίψεις με μακριά παράμαλλα. 

Όλα τα bait clip σχεδιάζονται για να κρατήσουν το δολωμένο παράμαλλο, από το αγκίστρι, κοντά στο σώμα του shock leader κατά τη διάρκεια της ρίψης. Είτε είναι σιδερένια είτε συνθετικά, απελευθερώνουν το αγκίστρι μόλις έρθουν σε επαφή με το νερό, με μηχανικό τρόπο, όπως τα Ιmpact Shield και IMP της Breakaway  ή με την κίνηση που κάνει η πετονιά λασκάροντας μόλις βρεί το βαρίδι νερό, όπως τα bait clip της Stonfo και της Mustad και το Relay. Στην τελευταία περίπτωση εννοείται ότι βοηθούμε και ‘μείς κατεβάζοντας τη μύτη του καλαμιού μόλις το βαρίδι μας βρει θάλασσα.

Τα bait clip χρειάζεται να κάνουν δύο δουλειές για την αρματωσιά μας, α) να αυξήσουν την απόσταση του πετάγματός μας, ασφαλίζοντας το μακρύ μας παράμαλλο πάνω στο σώμα του leader και συνεπώς αυξάνοντας την αεροδυναμική της αρματωσιάς μας και β) να προστατεύσουν παράμαλλο και δόλωμα από τα μπερδέματα με το leader και κυρίως από την βίαιη εκτίναξη της αρματωσιάς και την βιαιότερη πρόσκρουση με το νερό.

Δεν είναι όμως φτηνά ούτε και εύκολα στο μοντάρισμά τους και σίγουρα δεν είναι πάντα απαραίτητα. Επειδή είναι ιδιαίτερα δεσμευτικά εξαρτήματα - δεν μπορούμε π.χ. να τα χρησιμοποιήσουμε με συρόμενα βαρίδια - παρά μόνο με αρματωσιές τύπου τροχαλίας, Η Τροχαλία χρειάζεται να προσαρμόζουμε τις αρματωσιές μας στα εξαρτήματα και όχι στα ψάρια που κυνηγούμε και αυτό επί της αρχής είναι μειονέκτημα.

Για παράδειγμα, είναι φορές, ιδίως το βράδυ με φεγγάρι, που το απλό συρόμενο μονάγκιστρο μονταρισμένο με λεπτές πετονιές και εφοδιασμένο με μεγάλο και ζωντανό δόλωμα, ριγμένο στην πρώτη αποχή του τόπου θα μας δώσει ευκολότερα τα καλά και τα καλύτερα ψάρια που κυκλοφορούν πεινασμένα αλλά καχύποπτα εκεί, από ότι η «φανταχτερή» αρματωσιά που φαίνεται παρακάτω και που θέλει μισή ώρα μέτρημα και τριαντατρία πραγματάκια για να δεθεί.
Σε κάθε περίπτωση, όταν δεν χρειάζεται να στείλω τις αρματωσιές μου πάνω από τα 100 – 120 μέτρα και δεν δένω παράμαλλα μήκους πάνω από 30 πόντους δεν χρησιμοποιώ bait clip.

3 Hook Clip Down Cascade rig

Τρείς για δέσιμο.

Ο κόμπος Albright, και οι παραλλαγές του Trilene, οι Double Loop Trilene και Twist Back Trilene είναι αρκετοί για να δέσουμε όλες μας τις αρματωσιές casting και όχι μόνο.

Μαζί με τον Better Snell knot http://kokozilas.blogspot.com/2010/10/better-snell-knot.html είναι οι βασικότεροι κόμποι που θα χρειαστούμε για leaders, τερματικά και αγκίστρια.

Δένονται εύκολα, με λίγη εξοικείωση ακόμη και με τα γάντια, και διατηρούν πάνω από το 90% της ονομαστικής αντοχής των πετονιών μας.

Ιδίως ο Albright είναι ο καταλληλότερος κόμπος shock leader που ξέρω, εφόσον το shock leader είναι πετονιά και όχι νήμα.    

Με δόλωμα σαλιγκαράκια και πεταλίδες

Σαλιγκαράκια.
Πραγματικά δεν μπορώ να σκεφτώ πολλά ψάρια της ακτής που δεν θα φάνε σωστά δολωμένα σαλιγκαράκια. Στα δικά μου ψαρέματα έχουν δώσει από κακαρέλους στην καθετή μέχρι και ζαργάνες στον αφρό. Σκαθάρια, μεγάλοι σπάροι, μελανούρια, τσιπούρες, φαγκρόπουλα, όλα το τρώνε το σαλιγκαράκι. OsilinusTurbinatus είναι το επιστημονικό του όνομα και τα βραχάκια της ακτής είναι το σπίτι του. Από εκεί θα το μαζέψουμε πολύ εύκολα όταν τα νερά είναι τραβηγμένα. Στον ίδιο τόπο θα το σπάσουμε και θα το δολώσουμε προσεκτικά όπως ακριβώς κάνουμε με τις πορφύρες και τους στρόμπους. http://kokozilas.blogspot.com/2009/11/blog-post_3932.html Επειδή τα σαλιγκαράκια είναι μικρά, σπάνια θα τα βρούμε με διάμετρο μεγαλύτερη των 3 εκατοστών, θα βάλουμε δύο, τρία ή και τέσσερα ακόμη στο αγκίστρι μας. Για αυτό το δόλωμα προτιμώ τα μαύρα μακρύλαιμα ίσια αγκίστρια με πολύ αιχμηρή μύτη σαν το Mustad 1144 ή το κορυφαίο “Straight shank” της Owner .

Πεταλίδες

Στα βραχάκια τις ακτής, μαζί με τα σαλιγκαράκια θα βρούμε καλά κολλημένες στην θέση τους τις πεταλίδες. Εκτός από γαστρονομικά ενδιαφέροντα γαστερόποδα, οι πεταλίδες  Patella ulyssiponensis, vulgata, intermedia και rustica είναι και θαυμάσια δολώματα για σαργούς και κακαρέλους. Κάτω από το Παλιούρι, στην παραλία Αυλάκι μου έχουν δώσει και μεγάλα λυθρίνια στα 50 μέτρα από την ακτή. Στο λιμάνι των Μουδανιών, στα βραχάκια αριστερά, δουλεύουν καλά και κοντά για σαργόπουλα και παχιούς κακαρέλους. Το ίδιο συμβαίνει και στον κάβο Βρασίδα, στην Ηρακλείτσα. Σε κείνο τον τόπο, όταν έχει φεγγάρι, τις δολώνω και σε casting εργαλεία και σε bolognaise.

Θέλουν μόνο λίγη προσοχή στην δόλωση. Χρησιμοποιώντας σαν κουτάλι το άδειο όστρακο μιας άλλης πεταλίδας βγάζουμε ολόκληρη αυτή που θα δολώσουμε. Φροντίζουμε το άδειο όστρακο να είναι ίδιο ή λίγο μεγαλύτερο και προσέχουμε να μην χαλάσουμε το μαύρο μαλακό έντερο που έχει η πεταλίδα πάνω από το σκληρό σώμα της. Περνάμε το κυκλικό ή παπαγαλέ αγκίστρι μας μία ή δύο φορές στο σώμα και βγάζουμε τη μύτη στο μαύρο σημείο.   

Το Πολυάγκιστρο

Μας το φέρανε οι Έλληνες της Μικράς Ασίας, αυτοί που τότε που τους κυνηγούσανε με φωτιά και λεπίδι «συνωστιζότανε» στο λιμάνι της Σμύρνης (ανάθεμα την ιστορία που γράψανε οι θεομπαίχτες).

Μαζί με το μπουζούκι και το μπαγλαμά μας φέρανε και το πολυάγκιστρο, τη ζόκα, τον κιούρτο κι άλλα πολλά και μας ανοίξανε τα μάτια στο ψάρεμα την κλωστοϋφαντουργία και το εμπόριο.

Το πολυάγκιστρο δεν επιτρέπεται στις περισσότερες χώρες τις Ευρώπης αλλά εμείς μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να δολώσουμε σαρδέλα κι οποιοδήποτε άλλο ψαροδόλι αλλά και σουπιά και θράψαλο και πλοκάμι ή ολό χταποδιού.

Για μάνα χρησιμοποιώ συνήθως διάφανη μαλακή πετονιά – με πιστοποίηση IGFA κατά προτίμηση – μήκους ενός περίπου μέτρου και διαμέτρου 0,35 έως 0,40 του χιλιοστού, σπανιότερα και 0,30. Το πρώτο αγκίστρι το προτιμώ μακρύλαιμο για να περνάει ευκολότερα από τα βράγχια των δολωμάτων (συνήθως δολώνω σαρδέλα και γαύρο μαζί) και με μάτι αντί για παλέτα επειδή προτιμώ να το δένω με τον κόμπο της Trilene αλλά με διπλή βόλτα στο μάτι, όπως φαίνεται στο επάνω σχέδιο. Όταν δολώνω σουπιά ή θράψαλο για πρώτο αγκίστρι χρησιμοποιώ παπαγαλέ ή κυκλικό, με μάτι πάλι.

Τα υπόλοιπα αγκίστρια στα πολυάγκιστρά μου είναι τις περισσότερες φορές Mustad 442D σε νούμερα από 4 μέχρι και 6. Είναι ανθεκτικά στην αρμύρα, σκληρά αλλά σπάζουν πολύ δύσκολα και διατηρούνται αιχμηρά για κάμποσα ψαρέματα. Δένω 12 έως 21 αγκίστρια κοντά το ένα με το άλλο (η παλέτα το ενός να ακουμπάει σχεδόν στον λαιμό του άλλου) χρησιμοποιώντας τον κόμπο Better Snell. Στο τέλος δένω ένα μεγαλούτσικο στριφτάρι για να βάζω και να βγάζω εύκολα το εργαλείο μου από την στριφταροπαραμάνα του καλαμιού.

Δολώνω περνώντας το πρώτο αγκίστρι μέσα από τα βράγχια και τυλίγω σφιχτά το πολυάγκιστρο γύρω από το ψαροδόλι. Στο τέλος κάνω δύο σφιχτές θηλιές γύρω από την ουρά.

Πολυάγκιστρα χρησιμοποιώ συνήθως μέσα στα λιμάνια, με στόχο κέφαλους, λαβράκια, μεγάλες τσιπούρες και γοφάρια.